Quyền lợi đối lập nhau là một khái niệm được sử dụng trong luật pháp và đạo đức nghề nghiệp để chỉ những quyền lợi của các chủ thể khác nhau không thể cùng tồn tại trong cùng một thời điểm, không thể cùng được thực hiện.
1. Căn cứ xác định
Để xác định quyền lợi đối lập nhau, cần căn cứ vào các yếu tố sau:
- Đối tượng của quyền lợi: Quyền lợi đối lập nhau phải là những quyền lợi của các chủ thể khác nhau.
- Mục đích của quyền lợi: Quyền lợi đối lập nhau phải là những quyền lợi có mục đích trái ngược nhau.
- Tính chất của quyền lợi: Quyền lợi đối lập nhau phải là những quyền lợi không thể cùng tồn tại trong cùng một thời điểm, không thể cùng được thực hiện.
Ví dụ, trong một vụ án dân sự, quyền lợi của nguyên đơn và bị đơn là đối lập nhau. Nguyên đơn yêu cầu bị đơn phải bồi thường thiệt hại, trong khi bị đơn không đồng ý bồi thường. Trong trường hợp này, quyền lợi của hai bên là không thể cùng tồn tại. Nguyên đơn muốn được bồi thường thiệt hại, trong khi bị đơn muốn không phải bồi thường thiệt hại. Hai mục đích này là trái ngược nhau, không thể cùng tồn tại.
Một ví dụ khác là trong một vụ án hình sự, quyền lợi của bị cáo và quyền lợi của nhà nước là đối lập nhau. Bị cáo muốn được tuyên vô tội, trong khi nhà nước muốn bị cáo bị kết tội và chịu hình phạt. Trong trường hợp này, quyền lợi của hai bên cũng là không thể cùng tồn tại. Bị cáo muốn được tuyên vô tội, trong khi nhà nước muốn bị cáo bị kết tội. Hai mục đích này là trái ngược nhau, không thể cùng tồn tại.
Quyền lợi đối lập nhau có thể phát sinh giữa các cá nhân, tổ chức, hoặc giữa cá nhân và tổ chức. Quyền lợi đối lập nhau có thể phát sinh trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, bao gồm lĩnh vực pháp luật, kinh tế, xã hội, chính trị,…
Trong hành nghề luật sư, quyền lợi đối lập nhau được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 9 của Luật Luật sư năm 2006 (sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Luật sư sửa đổi năm 2012). Theo đó, luật sư không được phép cung cấp dịch vụ pháp lý cho các khách hàng có quyền lợi đối lập nhau trong cùng vụ án, vụ việc tố tụng.
Việc quy định luật sư không được phép cung cấp dịch vụ pháp lý cho các khách hàng có quyền lợi đối lập nhau nhằm đảm bảo tính khách quan, trung thực và độc lập của luật sư trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
2. Một số ví dụ
Có thể hiểu rằng, quyền lợi đối lập nhau là những quyền lợi không thể cùng tồn tại trong cùng một thời điểm, không thể cùng được thực hiện. Quyền lợi đối lập nhau có thể phát sinh giữa các chủ thể khác nhau, trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội.
Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về quyền lợi đối lập nhau:
- Trong lĩnh vực pháp luật:
- Quyền lợi của nguyên đơn và bị đơn trong một vụ án dân sự.
- Quyền lợi của bị cáo và quyền lợi của nhà nước trong một vụ án hình sự.
- Quyền lợi của người lao động và quyền lợi của người sử dụng lao động trong một vụ án lao động.
- Trong lĩnh vực kinh tế:
- Quyền lợi của doanh nghiệp A và doanh nghiệp B trong một vụ kiện tranh chấp hợp đồng.
- Quyền lợi của cổ đông A và cổ đông B trong một cuộc họp đại hội đồng cổ đông.
- Trong lĩnh vực xã hội:
- Quyền lợi của người vợ và người chồng trong một vụ ly hôn.
- Quyền lợi của cha mẹ và con cái trong một vụ kiện tranh chấp quyền nuôi con.
- Trong lĩnh vực chính trị:
- Quyền lợi của đảng phái A và đảng phái B trong một cuộc bầu cử.
- Quyền lợi của chính phủ và phe đối lập trong một cuộc tranh luận chính trị.
3. Kết luận
Tóm lại, quyền lợi đối lập nhau là một khái niệm phức tạp, có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, có thể hiểu một cách tổng quát rằng, quyền lợi đối lập nhau là những quyền lợi của các chủ thể khác nhau không thể cùng tồn tại trong cùng một thời điểm, không thể cùng được thực hiện.